مقدمه
پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در کودکان است؛ اما خبر خوب اینجاست که این بیماری کاملاً قابل پیشگیری است—البته به شرطی که از همان ابتدای زندگی، یعنی از دوران نوزادی، به آن توجه شود. بسیاری از والدین تصور می‌کنند چون دندان‌های شیری موقتی هستند، اهمیت چندانی ندارند؛ در حالی که سلامت آن‌ها پایه‌گذار سلامت دهان و دندان در تمام طول عمر است.
پوسیدگی دندان چیست و چرا در کودکان شایع است؟
پوسیدگی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های دهان با قند موجود در غذا واکنش داده و اسید تولید می‌کنند. این اسید به مرور زمان مینای دندان را تخریب می‌کند. در کودکان، به دلیل نازک‌تر بودن مینای دندان و عادات غذایی شیرین‌تر، احتمال پوسیدگی بسیار بیشتر است.
چرا پیشگیری باید از نوزادی آغاز شود؟
-
آغاز تشکیل باکتری‌های دهانی از بدو تولد
باکتری‌های مسبب پوسیدگی از طریق بوسیدن، استفاده از قاشق مشترک یا تماس نزدیک از والدین به نوزاد منتقل می‌شوند. پس باید از همان ابتدا، بهداشت دهان رعایت شود. -
پایه‌ریزی عادات صحیح بهداشت دهان
آموزش و اجرای روش‌های صحیح تمیز کردن لثه‌ها و دندان‌ها از نوزادی، کودک را به رعایت بهداشت عادت می‌دهد. -
پوسیدگی دندان شیری = اختلال در رشد دائمی‌ها
دندان‌های شیری راهنمای رویش دندان‌های دائمی هستند. پوسیدگی شدید یا زودهنگام می‌تواند موجب از دست رفتن دندان شیری و اختلال در رشد، تکلم، تغذیه و حتی شکل فک شود. -
پیشگیری ارزان‌تر و مؤثرتر از درمان است
درمان پوسیدگی در کودکان، به‌ویژه با ترس از دندانپزشک، پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر است. در حالی که با چند اقدام ساده پیشگیرانه، می‌توان از آن جلوگیری کرد.
روش‌های پیشگیری مؤثر از نوزادی
🍼 تمیز کردن لثه نوزاد با گاز مرطوب پس از شیر خوردن
🦷 استفاده از مسواک انگشتی مخصوص کودکان پس از رویش اولین دندان
🚫 پرهیز از دادن شیر شبانه یا شیشه شیر با مایعات شیرین هنگام خواب
🧼 رعایت بهداشت دهان توسط مادر، چون باکتری‌ها از طریق تماس منتقل می‌شوند
👩⚕️ معاینه دندانپزشکی از یک‌سالگی یا پس از رویش اولین دندان
تجربه موفق کشورهای اسکاندیناوی
در کشورهایی مانند دانمارک، پروتکل‌های پیشگیری از پوسیدگی از نوزادی اجرا می‌شود. نتیجه این برنامه‌ها، کاهش چشمگیر شاخص پوسیدگی دندان در کودکان تا نزدیکی عدد صفر بوده است. دکتر مجتبی بذرافشان، با تجربه تحصیل و فعالیت در سیستم دندانپزشکی نوردیک، این رویکرد موفق را در ایران نیز اجرا می‌کند.
نتیجه‌گیری
پیشگیری از پوسیدگی باید از نوزادی شروع شود چون دوران ابتدایی زندگی، حساس‌ترین زمان برای شکل‌گیری سلامت دهان و عادات بهداشتی کودک است. با آموزش، مراقبت ساده و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توان لبخندی سالم برای کودک ساخت—لبخندی که سال‌ها باقی می‌ماند.
Leave a Reply